1. Phép ẩn dụ từ khu chợ truyền thống
Hãy bắt đầu bằng một câu chuyện về sự thay đổi.
Nhiều người trong chúng ta có lẽ vẫn còn hình dung về những khu chợ truyền thống sầm uất, nơi mọi hoạt động mua bán diễn ra. Đó từng là trung tâm kinh tế của một khu vực, và những ai có một cửa hàng ở đó dường như nắm chắc sự ổn định.
Tuy nhiên, gần đây, nếu có dịp quay lại, chúng ta sẽ thấy một bức tranh khác: hàng quán đìu hiu, chỉ còn hoạt động mua bán thực phẩm cơ bản. Các sạp quần áo, giày dép gần như không có khách. Thương mại điện tử đã thay đổi cuộc chơi. Giới trẻ với smartphone có thể đặt hàng trên Shopee, TikTok với giá rẻ hơn và mẫu mã đa dạng hơn.
Những tiểu thương ở khu chợ, có lẽ, đã không bắt kịp với xu hướng. Thực tế, việc học cách tạo một gian hàng online không phải là quá khó. Nhưng để thành công, họ cần học những nguyên lý đằng sau nó: cách quay dựng video viral, cách xây dựng kênh, cách tạo chương trình khuyến mãi…
2. Bối cảnh ngột ngạt của thị trường CNTT
Quay trở lại với vấn đề mà ngành CNTT của chúng ta đang đương đầu. AI ra đời đã làm năng suất công việc tăng lên liên tục. Hệ quả trực tiếp là nhu cầu tuyển dụng lập trình viên có dấu hiệu chững lại, thậm chí giảm đi.
Kết hợp với việc đào tạo CNTT đã phát triển “nóng” trong suốt 10 năm qua, thị trường hiện đang chứng kiến một sự ngột ngạt. Các thông tin về layoff, cắt giảm liên tục xuất hiện trên mạng xã hội.
3. Tầm nhìn của chúng tôi: Từ “Sử dụng” đến “Cộng sinh”
Chúng tôi khẳng định: AI là một xu hướng tất yếu và không thể đảo ngược trong ngành CNTT.
Ngay cả trong các lĩnh vực chuyên sâu như OS (Hệ điều hành), vốn được xem là “điểm yếu” của AI, chúng tôi (với tư cách là các chuyên gia trong lĩnh vực này) cũng nhận thấy AI đã hỗ trợ công việc hàng ngày rất hiệu quả. Nhận định AI “yếu” về OS chỉ là so với khả năng của nó khi code app hay web. Trên thực tế, nếu biết cách phân chia công việc và “huấn luyện” (training) cho AI, ChatGPT hay Copilot đều có khả năng hỗ trợ rất tốt.
Là một tổ chức/công ty hoạt động trong ngành, chúng tôi tin rằng sự thích ứng là bắt buộc. Chúng tôi không muốn cộng đồng lập trình viên của mình rơi vào thế bị động, giống như những người bán quần áo ở khu chợ truyền thống, ngồi nhìn thị trường thay đổi mà không thể làm gì.
Nếu làm việc với AI là tất yếu, chúng ta phải tìm cách không chỉ “sử dụng” nó, mà còn “cộng sinh” (collaborate) với nó một cách chủ động và hiệu quả. Mục tiêu không phải là dùng AI vì bị ép buộc hay vì sợ bị đào thải.
4. Vấn đề của việc “chỉ dùng” AI
Các công cụ như ChatGPT hay Copilot rất mạnh mẽ và không khó để làm quen.
Tuy nhiên, chúng tôi nhận thấy một rủi ro lớn: Nếu mọi người chỉ dừng lại ở việc thao tác prompt để hỏi-đáp và tạo code, nó sẽ dẫn đến sự lệ thuộc, khiến tư duy không phát triển và công việc trở nên nhàm chán.
Đó chỉ là phần nổi của tảng băng chìm.
Điều quan trọng là định hình lại cách nghĩ, cách học, và cách giải quyết vấn đề sao cho phù hợp với mô hình làm việc nhóm (team work) với AI. Khi đó, AI càng thông minh thì người dùng cũng sẽ thông minh theo. Lập trình viên và AI sẽ đứng cùng một phía, chứ không phải ở hai bên chiến tuyến. (Thuật ngữ chuyên ngành cho việc này là: Human-AI Collaboration hay Cognitive Augmentation).
5. Quá trình R&D và Lộ trình triển khai
Khoảng nửa năm trước, chúng tôi đã bắt đầu nghiên cứu sâu về phương pháp này. Chúng tôi đã áp dụng thử nghiệm để học về Security (một lĩnh vực có thể xem là mới) và ghi nhận kết quả rất tích cực: tốc độ học nhanh hơn và mức độ hiểu sâu hơn đáng kể so với việc học qua Google.
Trong quá trình đó, AI đóng vai trò như một “đồng nghiệp” cùng trình độ, giúp phân tích và phản biện lại những gì chúng ta học.
Từ những kết quả đó, chúng tôi quyết định xây dựng và chia sẻ một lộ trình đào tạo chính thức cho cộng đồng. Lộ trình cụ thể như sau:
- Giai đoạn 1 (Tháng 7 – 8): Chúng tôi sẽ biên soạn và đăng tải khoảng 15 – 20 bài viết về các kiến thức nền tảng liên quan đến AI và phương pháp tư duy cùng AI. Các bài viết sẽ được đăng trên
vinalinux.com.vnvà giới thiệu trong group. - Giai đoạn 2 (Tháng 9 – 12): Chúng tôi sẽ sản xuất một bộ video training chuyên sâu về Linux OS và đăng tải lên Youtube. Các chủ đề sẽ đi từ File, Process đến Memory Management, System call.
- Điểm đặc biệt: Seri video này sẽ được huấn luyện theo phương pháp “học Linux cùng trợ lý AI”. Sau khi học xong, mọi người không chỉ thu hoạch được kiến thức về Linux mà còn nắm được cách tư duy và tìm hiểu vấn đề cùng với AI một cách hiệu quả.
Sau khi hoàn thành các nội dung training kể trên, chúng tôi rất mong nhận được sự đồng hành và góp ý của cộng đồng.