Thời gian gần đây, do có thời gian trao đổi với sinh viên và tìm hiểu về nội dung giảng dạy ở các trường đại học trong lĩnh vực lập trình vi điều khiển. Điều mà tôi chú ý đến là nhiều trường tập trung chủ yếu vào việc sử dụng thư viện khi giảng dạy, mà ít chú trọng đến kiến thức liên quan đến kiến trúc vi xử lý và nguyên lý giao tiếp giữa phần cứng và phần mềm. Thậm chí, lập trình trực tiếp trên thanh ghi, một khía cạnh quan trọng, thường bị bỏ qua. Họ chỉ dạy lập trình các sản phẩm nhúng sử dụng thư viện là chính.
Phương pháp dạy chỉ tập trung về sử dụng thư viện có thể làm cho sinh viên thiếu đi những kỹ năng quan trọng và hiểu biết sâu rộng trong lĩnh vực lập trình nhúng. Mặc dù việc sử dụng thư viện là quan trọng, nhưng kiến thức về kiến trúc vi xử lý và khả năng lập trình trực tiếp trên thanh ghi cũng là yếu tố không thể thiếu giúp xây dựng nền tảng vững chắc cho sinh viên.
Đúng là sau này đi làm, nhiều dự án về embedded không cần developer phải lập trình trực tiếp trên thanh ghi, vì việc sử dụng thư viện sẽ rút ngắn rất nhiều về thời gian phát triển sản phẩm. Tuy nhiên, từ góc độ cá nhân, tôi thấy việc đào tạo như trên là không hợp lý, nó giống như việc chỉ muốn làm bài toán dễ còn ngại làm bài khó. Việc dám đối mặt với thách thức và học cách giải quyết những vấn đề phức tạp là một phần quan trọng của quá trình học, giúp xây dựng sự tự tin và kỹ năng cần thiết cho sự phát triển của sinh viên đặc biệt là những sinh viên nghiên cứu về lĩnh vực lập trình nhúng.
Tôi nói dạy như vậy không hợp lý dựa vào những lý do sau:
- Hiện tại và tương lai của lập trình embedded vẫn sẽ có nhiều loại dự án phải thao tác trực tiếp trên thanh ghi.
Ví dụ như các dòng dự án porting cho chip mới.
- Sử dụng thư viện thường sẽ làm giảm performance nên đối với các chức năng yêu cầu độ trễ thấp thì vẫn phải làm việc trực tiếp trên thanh ghi.
- Nếu bỏ qua lập trình trực tiếp trên thanh ghi sẽ khiến người học không hiểu được bản chất bên trong của phần cứng, ảnh hưởng đến tư duy giải quyết vấn đề về sau.
Giống như ngày xưa chúng ta học lập trình, cũng phải học từ ngôn ngữ C và giải thuật, sau đó mới chuyển sang các ngôn ngữ đời cao và áp dụng framework. Việc học lập trình embedded cũng như vậy, cần học từ kiến trúc vi điều khiển 8051, lập trình assembly thao tác với thanh ghi để rèn luyện tư duy sau đó mới chuyển lên lập trình sử dụng thư viện.
Đây là quan điểm dựa trên góc nhìn cá nhân, tôi rất mong nhận được sự góp ý của mọi người.